Phân Loại Cà Phê Theo Kích Cỡ Hạt - Sàn 16 Hay 18 Là Gì ?

Khi đề cập đến việc phân loại cà phê nhân theo hạt sàn, nhiều quốc gia trên thế giới sẽ so sánh các loại hạt khác nhau về độ lớn của hạt bằng hệ thống phân loại theo hạt sàn cà phê.

Lý thuyết của việc thực hành phân loại này là các loại cà phê hạt được trồng ở vùng cao hơn sẽ cho ra hạt cà phê nhân lớn hơn và đặc hơn là những loại cà phê được trồng ở vùng thấp hơn. Hơn nữa, những cây cà phê được trồng ở nơi cao hơn sẽ cho ra các loại cà phê hạt có phẩm chất về hương vị tốt hơn. Cho nên, có một mối liên hệ giữa độ lớn của hạt với độ đặc và chất lượng hạt cà phê. Tuy nhiên, mối liên quan này cũng có rất nhiều trường hợp ngoại lệ, nghĩa là có những hạt cà phê nhân rất lớn nhưng phẩm chất không ngon và ngược lại, có những loại hạt bề ngoài thì nhỏ nhưng khi rang lên thì lại cho ra những phẩm chất về hương vị rất tuyệt vời và bất ngờ. Cho nên, việc phân loại hạt sàn này chỉ nên được áp dụng để xem xét lô cà phê hạt nhân có đồng đều về kích cỡ hạt sàn hay không, để từ đó làm cơ sở giúp cho việc rang và đánh giá độ đồng đều về màu sắc và kích cỡ của cà phê hạt rang.

Trên thị trường tại Việt Nam, cũng đã từng có dòng cà phê nhân Robusta có hạt sàn 20, nghĩa là rất lớn, tuy nhiên chất lượng thì không vượt trội hơn những loại cà phê nhân Robusta có sàn 16-18, cụ thể là về hương thơm và thể chất không tốt bằng. Điều này minh chứng cho việc một số trường hợp ngoại lệ trong mối quan hệ cùng chiều giữa kích cỡ hạt và chất lượng, phẩm chất và hương vị của cà phê.

Mỗi vùng trồng cà phê hoặc mỗi quốc gia đều có thuật ngữ hay ngôn ngữ riêng trong việc đánh giá độ lớn của hạt cà phê nhân. Nhưng chỉ số được sử dụng nhiều nhất trên thế giới để đánh giá kích cỡ của hạt cà phê nhân là hạt sàn. Thông thường, các loại sàn được phân loại bao gồm là sàn 17/18, 15/16 và 13/14… Ý nghĩa của chỉ số nói trên là tỷ lệ của nó trên 64 phần của 1 inch. Sàn 18 nghĩa là 18/64 inch, quy ra đơn vị đo lường mm là 7,1mm. Tương tự như vậy đối với sàn 16 là 16/64 inch, quy ra mm là 6,3mm. Vậy, từ này bạn đã biết khi người khác nói hạt sàn 16, sàn 18 có nghĩa là gì rồi nhé.

Vậy thì, cũng có một số câu hỏi về hạt sàn rằng: 6,3mm hay 7,1mm là đo theo chiều dài của hạt cà phê nhân hay chiều ngang của cà phê nhân? Câu trả lời là sẽ được sàn bằng những lưới có lỗ với đường kính là 6,3mm hay 7,1mm bạn nhé. Nghĩa là nếu hạt nào mà không bị rớt sàn 18 mà còn lại trên sàn thì sẽ được phân loại là sàn 18, còn hạt nào rớt xuống sàn 18 và còn lại trên sàn 16 sẽ được phân loại là sàn 16. Tuy nhiên, việc phân loại này khó có thể chính xác 100%. Cho nên, một số nơi sẽ phân loại theo cách cà phê nhân sàn 16-18, tỷ lệ trên sàn 18 là 90% hay 95%. Và khi nói đến các loại cà phê nhân sàn 16-18, là đang nói đến những loại cà phê nhân có chất lượng cao, có khả năng cho ra các sản phẩm cà phê hạt rang và cà phê bột nguyên chất có chất lượng cao và hương vị tốt, ổn định.

Tại Việt Nam, chúng ta cũng áp dụng hệ thống đo lường hạt sàn để phân loại cà phê nhân theo kích cỡ hạt. Dưới đây là bảng phân loại hạt sàn cà phê nhân và tương quan giữa các vùng trồng cà phê.

Bảng phân loại và tương quan giữa các quốc gia:

Đối với những nhà sản xuất và thợ rang cà phê, vấn đề về kích cỡ hạt hay hạt sàn là rất quan trọng. Cụ thể, kích cỡ của hạt cà phê nhân sẽ ảnh hưởng đến tính ổn định của cà phê hạt rang. Hạt cà phê nhân càng lớn thì thời gian rang sẽ càng lâu hơn và ngược lại. Ở đây chúng ta không quan trọng là việc rang lâu hay nhanh, nhưng quan trọng là độ ôn định của cà phê hạt rang thành phẩm. Nếu kích cỡ hạt không được đảm bảo giữa các lô hàng, thì khó mà giữ được độ ổn định của cà phê hạt rang về phương diện màu sắc của hạt cũng như là phẩm chất và hương vị của cà phê hạt rang. Ngoài ra, việc phân loại theo hạt sàn như vậy để tránh trường hợp trong một mẻ rang mà có hạt lớn hạt nhỏ, điều này sẽ dẫn đến tình trạng cà phê hạt rang sẽ không đều màu, ảnh hưởng đến hương vị và phẩm chất khi pha và thưởng thức.